Gözden kaçırmayın

Diş Enfeksiyonu Erken Doğuma Yol AçabilirDiş Enfeksiyonu Erken Doğuma Yol Açabilir

12 YAS ÜSTÜ ÇOCUKLARDA COVID ASISI VIRÜSÜN YAYILMASINI ENGELLIYOR Ebeveynlerin son dönemdeki en büyük kaygilarindan biri de yüz yüze egitimin baslamasiyla birlikte çocuklarin koronavirüse yakalanma riski olarak öne çikiyor. 12 yas üstü çocuklara Covid- 19 asisinin tanimlanmasi ile birlikte de akillardaki sorular çogalmaya devam ediyor. Oysa asi, çocuklari hastaligin olasi etkilerinden koruyor ve virüsün yayilmasini engelliyor. Memorial Sisli Hastanesi Çocuk Sagligi ve Hastaliklari Bölümü’nden Uz. Dr. Seda Günhar, 12 yas üzerindeki çocuklara uygulanan Covid-19 asilari hakkinda bilgi verdi. Covid-19 (SARS-CoV-2) virüsü yenidogan dönemi dahil olmak üzere her yas grubundan çocuk ve genci enfekte edebilen bir virüstür. Salginin ilk dönemlerinde çocuklarin hafif bulgular ile atlatabilecegi belirtilen enfeksiyon, günümüzde eriskin hasta grubunun asilanmasi ve Multisistem Inflamatuar Sendromu (MIS-C) olgularinin tanimlanmasi ile çocuk ve gençlerde önemli bir saglik sorunu olarak karsimiza çikmaktadir. Covid-19’un çocuklarda hafif atlatildigi bilgisi günümüzde geçerliligini yitirmistir. Covid sonrasi çocuk ve ergenlerde 4 haftadan uzun süre yorgunluk, uykusuzluk, burun akintisi, kas agrisi, bas agrisi, konsantrasyon bozuklugu, egzersiz intoleransi, nefes darligi ve gögüs agrisi gibi semptomlarin devam edebildigini ve bunun hayat kalitesi ile okul basarisini olumsuz yönde etkiledigini gösteren veriler bulunmaktadir. Asi önemli bir olanak olarak düsünülmeli Covid-19 enfeksiyonu sonrasi çocuklari tehdit eden bir diger durum ise MIS-C olarak adlandirilan Multisistem Inflamatuar Sendromudur. Bu tablo 21 yasindan küçük kisilerde Covid-19 enfeksiyonundan 2-6 hafta sonra ortaya çikmakta ve çesitli belirtilere neden olmaktadir. MIS-C son derece tehlikeli, hastalarda yogun bakim ihtiyaci hatta ölümle sonuçlanan bir enfeksiyon sonrasi klinik tablodur. Bu nedenle Covid enfeksiyonunun yani sira enfeksiyon sonrasi durumlar için de asi ile korunabilmek 12 yas üstü çocuklar için önemli bir olanak olarak düsünülmelidir. Çocuklarin asilanmasi virüsün yayilimini azaltabilir Amerika Bagisiklama Uygulamalari Danisma Komitesi (ACIP), ergenlerde Covid'in önemli bir halk sagligi sorunu oldugunu belirtmektedir. Ergenler, koronavirüs vakalarinin artan bir oranini temsil etmekte ve ev içi bulasa yol açabilmektedir. Çocuklarin sikayetleri olmadan da virüsü diger insanlara bulastirabilmesi nedeniyle asi uygulanmasinin virüs yayilimini azaltabilecegi belirtilmektedir. Çocuk virüs ile enfekte oldugunda dahi hastaligin agir gelisme riski azalmakta, bu durumda ailedeki diger bireyler ve arkadaslari için de koruyuculuk saglanabilmektedir. Bu kapsamda Mart 2021’de, 12-15 yaslari arasindaki ABD'li çocukla yapilan bir arastirmada, asinin Covid-19'u önlemede %100 etkili oldugu bildirilmistir. Amerika Hastalik Kontrol ve Korunma Merkezi (CDC), Covid asilarinin 12 yas üzerindeki çocuklarda uygulanmasinin hastaliktan korunmada etkili ve güvenli oldugunu bildirmistir. Arastirma ayrica, gençlerin asilama sonrasi yetiskinlere göre daha yüksek antikor seviyeleri gelistirdigini de ortaya koymustur. Asinin yan etkilerinden endise ediyorsaniz… Çocuklarda onayli tek bir asi olmasi sebebiyle son derece sinirli sayida asi çalisma bulunmaktadir . 12- 15 yas arasi 2260 ergenin dahil edildigi bir çalismada 2. doz asidan sonra SARS-CoV-2 virüsüne karsi antikor olusumunun 16-25 yas grubundan daha iyi bir yanit olusturdugunu göstermistir. Asilanmis ergenlerde yapilan çalismalarda eriskin yas gruplarinda oldugu gibi çogunlukla geçici hafif ile orta yan etkiler gelismistir ve genellikle 1 veya 2 gün içinde düzelmistir. Enjeksiyon bölgesinde hafif agrilar en yaygin lokal reaksiyon olarak karsimiza çikmaktadir. 12-15 yas grubunda lokal reaksiyon orani %1,5 olarak gösterilmistir. Ates, bas agrisi ve halsizlik gibi yan etkiler tanimlanmis ve siklikla ikinci dozdan sonra ortaya çikmistir. Ancak burada olasi yan etkiler yerine asinin yararlari göz önünde bulundurulmalidir.  Covid-19’dan ölümler miyokarditten daha fazla Miyokardit; tipik olarak erkeklerde kadinlardan daha sik ortaya çikan ve bebekler, ergenler ve genç yetiskinlerde sikligi diger yas gruplarina göre daha sik olan kalp kasi inflamasyonudur. Miyokarditin klinik seyri ve siddeti hastalar arasinda farklilik gösterir . Genellikle gögüs agrisi, nefes darligi veya çarpintiyi içerir, Tedavide kalbin fonksiyonuna katkida bulunacak ilaçlar ve egzersiz kisitlamasini yer alir. 11 Haziran 2021 itibariyle, ABD'de yaklasik 52 milyon doz mRNA Covid-19 asisi 12-29 yaslari arasindaki kisilere uygulanmistir. Asi sonrasi miyokardit vakalarinin %92'si asi yapildiktan sonraki 7 gün içinde semptomlarin baslandigini belirtmistir. 12-29 yas araligindaki erkeklere uygulanan 1 milyon ikinci doz asi basina 40.6 miyokardit vakasi tanimlanmistir. Bu yas gruplarindaki kadinlar arasinda raporlama oranlari sirasiyla 1 milyon ikinci doz asi uygulanmasi basina miyokardit riski 4.2 olarak izlenmistir. Bu vakalarin çogunda tamamen iyilesme tespit edilmistir. 2 doz asi uygulanmasinin Covid-19 vakalarinin ve hastaneye yatislarin önlenmesinde %95 etkin oldugunu görülmüstür. Çalismalar asinin yararlarinin (Covid hastaliginin ve iliskili hastaneye yatislarin, yogun bakim ünitesine kabullerin ve ölümlerin önlenmesi) asilama sonrasi beklenen miyokardit vakalarina göre daha agir bastigi göstermistir. MIS-C’li çocuklara 90 gün asi yapilmamali MIS-C'li çocuklarin Covid-19’a karsi yüksek antikor titreleri vardir; bu antikorlarin enfeksiyona karsi koruma ile iliskili olup olmadigi ve ne kadar süre devam ettigi bilinmemektedir. MIS-C öyküsü olan kisilerin, tekrar benzer MIS-C gelistirmeyecegi ise belirsizdir. MIS-C geçirmis bir hasta eger Covid-19 asisi olmak isterse hastanin durumuna bakilirken bireysel degerlendirmenin uygun oldugu vurgulanmaktadir. MIS-C'si olan çocuklar ve genç yetiskinlerin asi olmak istemeleri durumunda, hastaliga teshis konulma tarihinden sonraki 90 gün boyunca Covid-19 asisinin ertelenmesi önerilmektedir.   Afyon HABERI